Við lítum svona á málið: Efnafíkn er heiti á sjúkdómi sem einkennist af fíkn í efni sem breytir hugarástandi einstaklingsins. Efnafíkn nær bæði yfir eiturlyfafíkn og alkóhólisma (fíkn í eiturlyfið alókhól). Einstaklingur sem haldinn er efnafíkn er ófær um að stöðva drykkju eða að neyta tiltekins hugarástands-breytandi efnis þrátt fyrir alvarlegar afleiðingar sem snerta heilsu hans, fjárhag, atvinnu og lagalega, andlega eða félagslega stöðu. Sjúkdómurinn lætur sig engu varða um aldur, kynferði, kynþátt, trúarskoðanir eða efnahagslega stöðu einstaklingsins. Hann þróast stig af stigi (er prógressífur) og er ólæknandi (krónískur) og getur leitt til dauða ef hann er ekki meðhöndlaður.

Þegar einstaklingur er haldin efnafíkn hefur hann ekki lengur neina valkosti um það hvort hann notar hugarástands-breytandi efni eða ekki. Hann kann að geta stöðvað neyslu sína um tíma, en hann mun hverfa í neyslu aftur og aftur þrátt fyrir rökfestu sína, viljastyrk og góðan ásetning um annað. Af þessum sökum er efnafíkn (alkóhólismi og eiturlyfjafíkn) álitinn vera lævís, torskilinn og öflugur sjúkdómur.

Einkenni efnafíknar koma ýmist samfellt fram eða þau birtast og hverfa á víxl á mismunandi löngum tímabilum. Einkennin eru: Skert stjórn á áfengisneyslu og/eða lyfjaneyslu (samkvæmt lyflseðli eða ólöglegri), hugurinn er stöðugt bundinn við hið hugarástands-breytandi efni, neysla fíkniefnisins heldur áfram þrátt fyrir alvarlegar afleiðingar og að hugsun verði brengluð. Það síðast nefnda kemur augljósast fram í afneitun.

Við lítum á afneitun sem varnarkerfi sem byggist upp á nokkum sálfræðilegum ferlum sem miða að því að draga úr árvekni einstakingsins gagnvart þeirri staðreynd að áfengis- og vímuefnaneysla sé orsökin fyrir vandmálum hans frekar en lausnin á þeim. Það er dæmigert að akólhólisti eða fíkill eru þeir síðustu til að viðurkenna að þeir eigi við drykkju- eða neysluvandamál að etja. Afneitunin verður óaðskiljanlegur hluti af sjúkdómsferlinu í efnafíkn, ein aðalhindrunin í bataferlinu og þverhnípið sem einstaklingurinn fellur fram af þegar hann snýr aftur í neyslu.

Afneitunin er sá lævísi, torskildi og öflugi hluti efnafíknarinnar sem segir fíklinum að hann eigi ekki við neitt vandamál að stríða. Ef efnafíkill er "í afneitun" gagnvart alkóhólisma sínum eða annari fíkn þá getur hann ekki hafið vinnu í bataferli sínu. Maður getur ekki unnið með vandamál ef maður viðurkennir ekki tilvist þess.

Þótt ekki sé unnt að lækna sjúkdóminn er hægt að koma á hann böndum og meðhöndla hann (hefta virkni hans). Sjúkdómurinn er miklu flóknari en svo að hann taki einungis til neyslu og misnotkunar á hugarástands-breytandi efna. Á sama hátt er bataferlið miklu flóknara en svo að það snúist bara um það að verða edrú. Því miður trúa margir akóhólistar og fíkniefnaneytendur því að ef þeir geti bara losað sig við lyfin eða áfengið þá verði allt í lagi með þá og þeir geti tekið við stjórninni á lífi sínu á ný. Afeitrunin ein og sér er sjaldnast nægileg. Til að viðhalda edrúmennsku verður einstaklingurinn að gera breytingar á eigin persónu, samskiptum sínum við aðra og eigin lífsstíl. Þetta tekur tíma – í raun líta flestir fagaðilar, fíklar og alkóhólistar í bata svo á að bati úr efnafíkn sé ævilangt ferli.

Þar eð efnafíkn er fyrst og fremst sjúkdómur, þá gerir árangursrík meðferð kröfur um að það sé litið á hana sem slíka. Í tilviki tvíþættrar truflunar þá kann að vera að einstaklingurinn hafi byrjað að neyta hugarástands-breytandi efna til að takast á við eða hylja sársaukann sem fylgdi geðsjúkdómnum. Efnin sem hann notaði kunna að hafa valdið tímabundnum létti en gerðu ekkert til að lagfæra tilfinnigalega vandamálið sem lá til grundvallar vanlíðaninni. Þetta er kallað sjálfs-lækning og getur auðveldlega leitt til fíknar. Það læknar hins vegar ekki fíknina að lækna geðsjúkdóminn. Þetta eru tveir skýrt afmarkaðir sjúkdómar og hvor um sig þarfnast sértækrar meðferðar sem tekur þó tillit til hins sjúkdómsins. Tólf reynsluspor Dual Recovery Anonymous og sá stuðningur sem fæst á fundum Dual Recovery Anonymous deilda býður upp á von og stuðning fyrir þá sem leita hjálpar og heilunar. Von sem hægt er að trúa á og raunhæfan stuðning fólks sem á við sama vanda að stríða.

Það er ekki ætlun okkar að gefa fullkomna vísindalega útlistun á þeim hugtökum sem hér hafa verið til umfjöllunar. Efnafíkn, fíkn og afneitun eru mjög flókin fyrirbæri sem ótölulegur fjöldi bóka hafa verið skrifaðar um og mörg sjónarmið hafa verið þar á lofti. Upplýsingar þær sem hér er að finna er almennt yfirlit, einkum ætlaðar leikmönnum til að útskýra hugtök sem eru notuð í tengslum við þess vefsíðu og tvíþættum bata þeirra sjálfra. Einstaklingur er í tvíþættum bata þegar hann fylgir á virkan hátt bataáætlun sem tekur til bataþarfa hans. Bataþarfa fyrir efnafíkn sína annars vegar og hins vegar fyrir geðsjúkdóm sinn.